ගෞතම බුදුන් වහන්සේ විසින් ඉගැන්වීම් බුදුදහම ලෙස හැඳින්වේ.
පුද්ගලයා මුහුණදෙන දුක, හා එයට පුද්ගලයාගේ ඇති වගකීමත්(බැඳීමත්), එම දුකෙන් මිදීමට පුද්ගලයාගේ ඇති ශක්‍යතාව හෙවත් නිවන ප්‍රායෝගිකව ලැබියහැකි ප්‍රත්‍යක්ෂයක් බවත්, ඒ සඳහා අනුගමනය කලයුතු ක්‍රියාමාර්ගයත් පෙන්වාදීම බුදුදහමේ පණිවුඩයයි. ගෞතම බුදුන් වහන්සේගේ දේශනා තුළ කියවෙන්නේ දිගින් දිගටම ඉපදෙමින් මැරෙමින් යන සංසාරය ඉතාම දුක් සහිත බවත් අප්‍රමාදීව මේ පැවැත්ම නවත්වන ප්‍රතිපදාවකට අවතීර්ණ වන ලෙසත්ය. එසේ අනතුරු හැඟවීමෙන් නොනවතින බුදු හිමියන් මේ (ඉපදෙමින් මැරෙමින් යන) සසර පැවැත්මට හේතුවත්, එම හේතුව නැති කර දැමීමෙන් භව ගමන නතර කළ හැකි බවත් පෙන්වා දෙයි. එසේ නතර කිරීම පිණිස ඇති වැඩ පිළිවෙලද පරිපූර්ණ ආකාරයට ඉදිරිපත් කරයි.
💥 වෙනත් ලිපි
මිනිසාගේ ඉතිහාසය විසින් බිහිකළ මිනිසුන් ගනන ප්‍රකෝටි ගනනාවක් වියහැකිය. ප්‍රඥාවෙන්ද,කරැණාවෙන්ද, උද්‍රාර බවට අයත් හැම අංගයකින්මද බුදුන් වහන්සේ අතීත-අනාගත-වර්ථමාන සියළු මිනිසුන් ඉක්මවා සිටින සේක. උන් වහන්සේගේ දේශනා “බුදු දහම” ලෙස හදුන්වයි. එය දර්ශනයක් හෝ ආගමක්හෝ නොවෙයි. එහෙත්, ඒ සියල්ලේ අංගවලින් සමන්විතය. බුදුන් වහන්සේ හැර, ලෝකයේ වෙනත් කිසිදු ආගමික ශාස්තෘවරයෙකුගේ ඓතිහාසික බව සනාත කර නැත. දුගීන්ගේද, සිටුවරැන්ගෙන්ද, ළමයින්ගෙන්ද, මහළු පඩිවරැන්ගෙන්ද, ස්ත්‍රීන්ගේද, පුරැෂයන්ගෙන්ද, රටවාසීන්ගෙන්ද, රජවරැන්ගෙන්ද, සියළු පංතිවල මිසුන්ගෙන්ද, දෙවිවරැන්ගෙන්ද බුදුන්වහන්සේ ජීවත්ව සිටියදීම ඉමහත් හරසර ලැබීය. සැළකිළි ලැබීය.වැදුමි ලැබීය. උන් වහන්සේ දේශනා කළ සියළුදේ මනුෂ්‍ය-සත්ව-පරිසර ආදි අංගවලට සාකල්යන්ම හිකතරදේවල්ය. බුදුන් වහන්සේ වැඩවාසය කළේ කොහේද ? .....
ජනගහනයෙන් 90% , ජනගහනයෙන් 94% පුහුණු වන ආගම ) වියට්නාමය ( ඛ්මෙර් ක්‍රෝම්) වෙනත් ප්‍රදේශ ආසියාවේ: චීනය (ප්රධාන වශයෙන් ශාන් සහ තයි ජනවාර්ගික කණ්ඩායම්) මැලේෂියාව... |
තාරා දේවි පිළිමය යනු, ශ්‍රී ලංකාවෙන් හමුවී ඇති සහ ක්‍රිව 8 වන සියවසට කාල නිර්ණය කර ඇති, තාරා දේවි බෝධිසත්ත්වවරියගේ රන්-ආලේපිත ලෝකඩ පිළිමයකි. දහනවවන සියවසෙහි මුල් අවදියෙහි අහම්බෙන් හමුවී ඇති මෙම පිළිමය, 1830දී බ්‍රිතාන්‍ය කෞතුකාගාරය වෙත භාරදී ඇත්තේ, ලංකාවේ හිටපු ආණ්ඩුකාරවර, ශ්‍රීමත් රොබට් බ්‍රවුන්රිග් විසිනි. ..
🙏 බුදුදහම පීළිබද විද්‍යාඥයින් ඉදිරිපත් කරන ලද මත
පරමාණු සදහා බෝර් ආකෘතිය ඉදිරිපත් කළ නීල්ස් බෝර් මෙසේ පවසා ඇත. පරමාණුව ගැන අධ්‍යයනය කරන අතරේම අපි පැවැත්ම නම් නාට්‍යයේ අපි නළුවන් හා ප්‍රේක්ෂකයන් ලෙස දරනු ලබන චරිත අතර සහ සම්බන්ධතාවය ගොඩනැගීමට බුදුරජාණන් වහන්සේ හා ලාඕ ටිසු නම් ශ්‍රෙෂ්ඨ චින්තකයින් මුහුණ දුන් ඥාන විමංසන ගැටළු වෙතට ද අවධානය යොමුකර යුතුය'
1958 නීල්ස් බෝර්, පරමාණු භෞතික විද්‍යා ව හා මිනිස් දැනුම බ්‍රිතාන්‍ය ගණිතඥ, ාර්ශනවාදී හා නොඩෙල් ත්‍යාග හිමිකරැවකු වන ඇල්ෆ්‍රඩ් නොර්ත් වයිට්පොඩ් (ගණිතයේ ඉතාම වැදගත් ග්‍රන්ථයක් ලෙස සැලකෙන 'ප්‍රින්ජිරියා, මැකමෙටිකා, ග්‍රන්ථයේ ඉර්ටුන්ඩ් රසල් හා සමර්කෘ) මෙසේ පවසා ඇත.
බෝධි ඝරයක් යනු යම්කිසි බෝධින්වහන්සේ වටා ඉදි වී ඇති ආවරණයක් හෝ ගෘහයක් හෝ වන නිර්මාණයකි. ....
🙏 බවය
භව යනු පැවැත්ම - සිදුවෙමින් පැවතීම - ඉදිරියට යන ලෝක පැවැත්ම යන අදහස ඇති සංස්කෘත මෙන්ම පාලී වචනයකි. ...
බුද්ධගයා හි පිහිටාඇති මහාබෝධි විහාරය (බුද්ධගයා විහාරය ලෙස ශ්‍රී ලංකාවේ භාවිතා වේ) යනු බුදුරජාණන් වහන්සේවූ සිද්ධාර්ථ ගෞතමයන්, බුද්ධත්වයට පත්වූ ස්ථානයවූ බුද්ධගයාවෙහි පිහිටි බෞද්ධ විහාරයකි. බුද්ධ ගයාව පිහිටා ඇත්තේ ඉන්දියාවේ, බිහාර ප්‍රාන්තයේ, පට්නා නගරයේ සිට කිමී 96 (සැතපුම් 60) පමණ ඈතිනි. විහාරය පසෙකින්, එහි බටහිර පසට වන්නට, පූජනීය බෝධි වෘක්ෂය පිහිටා ඇත. පාලි ත්‍රිපිටකයෙහි, මෙම ස්ථානය හැඳින්වෙන්නේ බෝධිමන්ද ලෙසින් වන අතර, එහි ඇති ආරාමය බෝධිමන්ද විහාරය වේ. ....
🙏 සොළොස් නිධාන | Twelve Nidanas
සොළොස් නිධාන යනු පටිච්චසමුප්පාදයේ අර්ථ දක්වා ඇති බෞද්ධ සංකල්පයකි . මෙහිදී දුක් ගැහැටයන් ගේ බීජය‚ තණ්හාව සහ නූගත්කම වැනි දෑ ගැන හඳුනා ගැනීමක් කරනු ලැබේ. .......
1 මහත් ප්‍රමෝදය – සම්බෝධිත්වය වෙත පැමිණෙන මාර්ගයේ සියළුම සචේතන ජීවීන් එයින් ශුභසිද්ධිය ලබන බව වටහා ගැනීමේන් මහත් ප්‍රිතියක් ලබන බව සඳහන් වේ. මෙම භූමියේදි බෝධිසත්වයන් වහන්සේ සිය පාරමිතා ධර්මයන් පුරන සේක. විශේෂයෙන්ම දාන පාරමිතාව මුල් කොට ගන්නේය. ......
මහායාන හා වජුයාන බුද්ධධර්මයේ සදහන් වන මංගල සංචේත 8 ක් නම්, .....
🙏 පට්ඨානය (ඉංග්‍රීසි සිටපත)
🙏 සකස්කඩ
නමඃ ශ්‍රී ගණාය
දීපඞ්‍කරාහ්‍වය මුනීශ්‍වර පාදමූලෙ සන්‍ත්‍යජ්‍ය ලබ්‍ධමමෘතං කරුණාං විධාය අත්‍යාහිතං පරහිතං සුකෘතං විශෙෂාත් සිද්‍ධං නමොස්‍තු සුගතාය ජගද්‍ධිතාය ......
සූවිසු බුදුවරු හා බෝධින් වහන්සෙලා
- දිපංකර බුදුහිමි නෙරළු
- කොණ්ඩඤ්ඤ බුදුහිමි සල්කළන
- මංගල බුදුහිමි නා
- සුමන බුදුහිමි නා ........
🙏 සේද මාවතේ සංස්කෘතික හුවමාරුව
විශේෂයෙන් 'බුද්ධධර්මය සහ ග්‍රීක බුදුදහම ඊසාන දෙසට වන්නට සේද මාවත ඔස්සේ ගමන් කලා, එමෙන්ම ක්‍රි.පූ. පළමු සියවසේ දී පමණ මෙය චීනයට පැතිරිණි. ......
බුදු දහමේ මනස කුමක්ද?
මනස බුද්ධාගමේ අර්ථ නිරූපණය, සිතන, හඳුනා ගන්නා, අත්දැකීම් සහ පරිසරයට ප්රතික්රියා කරන භෞතික ප්රපංචයක් ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත. .......
මනස විස්තර කෙරෙන්නේ ප්රධාන අංග දෙකක් ලෙසය: පැහැදිලි භාවය සහ දැනගැනීම; මනස පැහැදිලිය, නිර්වස්ත්ර නොවන බවත්, වස්තූන් හට ඇති දේ වලට ඉඩ සලසන බවත්, මනස දැන, දැනුවත්කමක්, වස්තූන් සමග සම්බන්ධ විය හැකි සංඥාවක් බවය. .......
16. සූත්‍ර පිටකයේ බුදු දහමේ මූලික ඉගැන්වීම් ඇතුලත් වේ.
.webp)